เงินเฟ้อ คืออะไร สาเหตุเงินเฟ้อ

เงินเฟ้อ หรือ inflation คือ ภาวะที่ราคาสินค้าเพิ่มขึ้นสูงจนทำให้มูลค่าเงินที่มีอยู่นั้นซื้อสินค้านั้นได้น้อยลง เมื่อราคาสินค้าน้อยลง จึงทำให้ต้องมีการผลิตปริมาณเงินเพิ่มขึ้น การผลิตเงินเพิ่มขึ้นทำให้เงินนั้นด้อยค่าลง เรียกว่า ภาวะเงินเฟ้อ

ภาวะเงินเฟ้อ จึงเป็นภาวะที่ต้องใช้เงินจำนวนมากเช่น บางประเทศค่าเงินเยอะมาก ต้องใช้เงินหลักล้านในการซื้อไข่เพียง 1 ฟ้อง เรียกว่ามีภาวะเงินเฟ้อรุนแรง

ดัชนีวัดเงินเฟ้อ

ตัวชี้วัดเงินเฟ้อ หรือ การวัดเงินเฟ้อนั้น ไม่ได้เป็นการวัดตัว inflation โดยตรง แต่เป็นการวัดดัชนีราคา ซึ่งอย่างที่ได้บอกไปแล้วว่า มันคือภาวะการเพิ่มขึ้นของราคาสินค้าที่รุนแรง การวัดดัชนีเงินเฟ้อ จึงเป็นการวัดดัชนีการเปลี่ยนแปลงของราคาสินค้า เรียกว่า Consumer Price Index หรือ CPI

การวัด CPI เป็นการจัดทำโดยกระทรวงพาณิชย์ทำหน้าที่ประเมินการเปลี่ยนแปลงราคาสินค้าของแต่ละจังหวัด โดยราคาสินค้าที่ใช้วัดจะแบ่งเป็นหมวดและมีหมวดดัชนีรวมในการวัดเงินเฟ้อ ดังต่อไปนี้

• หมวดอาหารและเครื่องดื่ม
• หมวดเครื่องนุ่งห่มและรองเท้า
• หมวดเคหสถาน
• หมวดการตรวจรักษาและบริการส่วนบุคคล
• หมวดพาหนะและการขนส่งและสื่อสาร
• หมวดยาสูบและเครื่องดื่มมีแอลกอฮอล์

สำหรับวิธีการสำรวจข้อมูลราคาจะเป็นการสำรวจ ซึ่งเป็นการสุ่มเก็บข้อมูล โดยจะแบ่งออกเป็น 3 พื้นที่ในการสำรวจดัชนีเงินเฟ้อในประเทศไทยดังต่อไปนี้

1. ดัชนีราคาผู้บริโภคทั่วไปทำการสำรวจครัวเรือนในเขตเทศบาลเมืองเท่านั้น เฉพาะสมาชิกที่มี 1-5 คนและมีรายได้ 3000 – 60,000 บาทขึ้นไป
2. ดัชนีราคาผู้บริโภครายได้น้อย จะสำรวจสมาชิกครัวเรือนที่มีรายได้ตั้งแต่ 3000 – 15000 บาท
3. ดัชนีราคาผู้บริโภคเขตชนบท จะสำรวจครัวเรือนตั้งแต่ 2 – 6 คนมีรายได้ตั้งแต่ 2000 – 25000 บาท

สาเหตุของเงินเฟ้อ

สาเหตุของเงินเฟ้อ เกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ โดยมากเกิดจากการเพิ่มขึ้นของสินค้า หรือแม้กระทั่งจากการเก็งกำไร หรือจากการเพิ่มขึ้นของปริมาณเงินก็มี โดยสาเหตุหลัก ๆ ดังนี้

1. ปริมาณเงินในมือประชาชนมาก เมื่อประชาชนมีเงินเยอะและสินค้าน้อย ทำให้ราคาสินค้าเพิ่มขึ้น
2. สาเหตุจากการเพิ่มปริมาณเงิน เช่นการพิมพ์เงินเพิ่ม การเพิ่มปริมาณเงิน เช่น QE ของสหรัฐ
3. สาเหตุความเชื่อมั่น ในการเมืองการปกครอง ทำให้ประชาชนมีการกักตุนสินค้า
4. สาเหตุจากการเก็งกำไรในตลาดทุน เช่น ตลาดหุ้น ทำให้ราคาหุ้นพุ่ง ราคาสินค้าต่าง ๆจะพุ่งตาม
5. สาเหตุจากต้นทุนสินค้าราคาสูง เช่น ราคาน้ำมันเพิ่มขึ้น
6. สาเหตุจากการที่เศรษฐกิจเติบโต ทำให้มีกำไรมากขึ้น เงินก็มากขึ้น
7. สาเหตุจากสงคราม การรบกัน ประชาชนแห่ถอนเงิน และเงินไร้ความหมายเก็บมูลค่าเป็นทองคำมากขึ้น

นั่นก็เป็นสาเหตุหลัก ๆ ของเงินเฟ้อทั้งหมด ซึ่งอาจจะมีสาเหตุมากกว่านี้ อีก อย่างไรก็ตามสามารถแบ่งสาเหตุของเงินเฟ้อเป็น สาเหตุตามอุปสงค์และอุปทานได้

ผลกระทบของเงินเฟ้อ

ผลกระทบของเงินเฟ้อ นั้นขึ้นอยู่กับว่า ส่งผลในด้านใด และส่งผลกับใคร การมีเงินเฟ้อนั้นไม่ได้หมายความว่าไม่ดี การมีเงินเฟ้อที่มากเกินไป นั่นย่อมหมายถึงประเทศกำลังได้รับความเดือดร้อน แต่การไม่มีเงินเฟ้อ หมายถึงประเทศไม่มีการเจริญเติบโต แต่ถ้าเป็นผลกระทบของเงินเฟ้อ ย่อมมีแน่นอน ซึ่งจะส่งผลแตกต่างกันดังนี้

• ส่งผลต่อผู้ประกอบการ : คือ ราคาสินค้าเพิ่มขึ้น ทำให้คนที่ต้นทุนต่ำได้กำไรในระยะสั้นมาก แต่ระยะยาวก็จะมีต้นทุนสูงขึ้นและกำไรลดลง

• ส่งผลต่อประชาชน: ประชาชนได้รับราคาสินค้าที่เพิ่มขึ้นทำให้ความสามารถในการซื้อขายน้อยลง ในระยะยาวทำให้ประชาชนเดือดร้อน
• ส่งผลต่อการค้าขายระหว่างประเทศ : เมื่อราคาซื้อขายเพิ่มขึ้น ทำให้การซื้อขายของกับระหว่างประเทศอื่น ๆ สูญเสียอำนาจการแข่งขันเพราะราคาสินค้าเราแพงขึ้น

ระดับความรุนแรงของเงินเฟ้อ

ความรุนแรงของเงินเฟ้อ สามารถแบ่งได้เป็น 3 ระดับดังต่อไปนี้

1. เงินเฟ้ออย่างอ่อน

เงินเฟ้อ อย่างอ่อนคือ ภาวะปกติ ที่ประเทศต้องมีการเติบโต อัตราเงินเฟ้อ อยู่ที่ร้อยละ 5 หรือการเพิ่มปริมาณราคาของสินค้าอยู่ในรูปแบบค่อยเป็นค่อยไป

2. เงินเฟ้อปานกลาง

เงินเฟ้อปานกลาง เรียกว่า เริ่มเห็นเค้าของเงินเฟ้อในประเทศ กำลังส่อแววว่าจะเกิดปัญหาทางเศรษฐกิจตามมา เงินเฟ้อระดับปานกลางนี้ถือว่าเป็นเงินเฟ้อที่ต้องมีการควบคุมและเฝ้าระวัง อยู่ที่ระดับ 5 – 20 % ซึ่งภาครัฐต้องเข้ามาดำเนินการแก้ไขแล้ว

3. เงินเฟ้ออย่างรุนแรง

เงินเฟ้อรุนแรงเป็นเงินเฟ้อที่เป็นปัญหาเศรษฐกิจอย่างหนัก รัฐบาลประสบปัญหาในการแก้ไขก่อนจะลุกลามอย่างหนัก ซึ่งถือว่าเป็นช่วงทีประเทศกำลังจะแย่ จะทำให้กำลังซื้อของประชาชนลดลงอย่างรวดเร็ว เช่นในภาวะสงครามเป็นต้น อัตราเงินเฟ้อระดับนี้จะเท่ากับ มากกว่า 20 % ขึ้นไป

ประเทศที่มีเงินเฟ้อรุนแรง

ตัวอย่างประเทศที่มีเงินเฟ้อรุนแรงมากประเทศหนึ่ง คือประเทศเวเนซูเอล่า ซึ่งการที่มีเงินเฟ้อรุนแรงถึงกับต้องลดจำนวนเลข 0 ลงเพื่อที่จะให้มูลค่าเงินมันลดลง

โดยในประเทศเวเนซูเอล่า ณ ตอนปี พ.ศ. 2564 การซื้อน้ำอัดลมขนาด 2 ลิตรจะต้องใช้เงินถึง 8 ล้าน bolivar ซึ่งเป็นค่าเงินในประเทศขณะนั้น